5)Υπό την επιρροή της φιλελεύθερης ιδεολογίας και σε συμπλήρωμα του οριστικού διαχωρισμού μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας που πραγματοποιήθηκε με την ανάδυση του έθνους-κράτους, οι "θεμελιωτές-πατέρες" του Αμερικάνικου Συντάγματος ουσιαστικά εφηύραν την αντιπροσωπευτική "δημοκρατία" (η κατά Καστοριάδη φιλελεύθερη ολιγαρχία) ως ένα προσχηματικό και πρωτοφανές μέσο διαχωρισμού της πολιτείας από την κοινωνία, η οποία οδήγησε και οδηγεί σε αλματώδη συγκέντρωση της πολιτικής δύναμης στα χέρια πολιτικών ελίτ και θεσμοποίησε ουσιαστικά τη διαπλοκή της πολιτικής με την οικονομική ολιγαρχία.
6)Ο φιλελευθερισμός, έχοντας θέσει ως προτεραιότητα την υποτιθέμενη "πρωτοκαθεδρία του ατόμου" και θεωρώντας την κοινωνία ως ένα συνονθύλευμα από άτομα, δημιούργησε τις βάσεις για τον ατομικιστικό και ανταγωνιστικό χαρακτήρα του κυρίαρχου κοινωνικού παραδείγματος (δηλαδή το σύστημα πεποιθήσεων, ιδεών και αντίστοιχων αξιών, το οποίο είναι συμβατό με τους επικρατούντες πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς και αναπαράγεται ανάλογα από τις κυρίαρχες ελίτ προς όφελος της*).
Ο ατομικισμός αυτός οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη φιλελεύθερη, αρνητική αντίληψη για την ελευθερία, δηλαδή την "ελευθερία από" (ελευθερία από το κράτος ή ακόμα και ελευθερία από την υπόλοιπη κοινωνία) η οποία υιοθετείται κατά κόρον στην εποχή μας και έχει ριζώσει στην κοινωνία διαστρεβλώνοντας κάθε έννοια της διεκδίκησης της ισότητας και της πραγματικής ελευθερίας του ανθρώπου.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό σε μια εποχή όπου η ζήτηση και η επίκληση των φιλελεύθερων "δικαιωμάτων" έχει γίνει αυτοσκοπός. Ενδεικτικό της κυρίαρχης τάσης είναι ότι ακόμα και όταν τυχαίνει να αντιπαρατεθούμε με έναν κοντινό μας άνθρωπο μιλάμε για το "δικαίωμα να μιλάμε" ή το "δικαίωμα να ερωτευόμαστε", το "δικαίωμα να είμαστε ελεύθεροι" και όλη τη σχετική φιλολογία, λες και τις σχέσεις μας με τους γύρω (μπορούν να) την καθορίζουν δικαιώματα απέναντι στο κράτος! Έτσι, οι πολίτες έχουν γίνει παθητικοί δέκτες ατομικών "δικαιωμάτων" που οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ παραχωρούν καθώς στα ανώτατα κλιμάκια τους εισχωρούν "εκπρόσωποι" κάποιων ομάδων ταυτότητας (εθνικές μειονότητες, γυναίκες, γκέι κτλ.).
Δεν είναι περίεργο, άλλωστε, ότι τα ρεφορμιστικά και μονοθεματικά κινήματα ταυτότητας διεκδικούν "δικαιώματα" από τις ελίτ, έχοντας πλήρως ενσωματωθεί στη λογική του συστήματος, αντί να διεκδικούν ριζική αλλαγή των εξουσιαστικών σχέσεων στην οικονομία, την πολιτεία και την κοινωνία και ισότητα σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως είχαν κάνει αρχικά τα φεμινιστικά και μειονοτικά αντισυστημικά κινήματα μετά την έκρηξη του Μάη του '68.
Την ίδια στιγμή, με την προσφυή εκχώρηση δικαιωμάτων και την κατανάλωση, η ιδιώτευση ολοένα και αυξάνεται και αν παρατηρήσουμε τις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, βλέπουμε ότι όσο περνάει ο καιρός ο ιδιωτικός χώρος που "καταλαμβάνει" κάθε άτομο επεκτείνεται ενώ ο Δημόσιος (μαζί με κάθε έννοια άσκησης Πολιτικής, προσωπικής ή συλλογικής) συρρικνώνεται και ελέγχεται πλήρως από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ.
Στόχοι του φιλελεύθερου κοινωνικού παραδείγματος είναι η πλήρης αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων σε τοπικό/κοινοτικό επίπεδο και η διάσπαση κάθε προσπάθειας οριζόντιας οργάνωσης της κοινωνίας που είναι απαραίτητη σε κάθε ριζοσπαστικό κίνημα.
"Η αρνητική έννοια της ελευθερίας έχει επικριθεί από διάφορες πλευρές. Οι ίδιοι οι φιλελεύθεροι έχουν ασκήσει κριτική στην αρνητική αντίληψη καθώς δεν είναι δυνατόν να συναχθεί από αυτήν ούτε καν το δικαίωμα της επιλογής των αρχόντων σε μια φιλελεύθερη <<δημοκρατία>>, μια επιλογή που είναι ξεκάθαρα
"Ο φιλελεύθερος ατομικισμός είναι ασύμβατος με την ελευθερία, επειδή συνεπάγεται:
- μια αρνητική αντίληψη της ελευθερίας,
- μια μορφή "δημοκρατίας" στην οποία η βασική κοινωνική μονάδα είναι το άτομο
- μια αντίληψη για την ιδιότητα του πολίτη σύμφωνα με την οποία ο πολίτης είναι απλώς ένας παθητικός φορέας συγκεκριμένων δικαιωμάτων (πολιτικών) και ατομικών ελευθεριών"
Είναι, λοιπόν, ανάγκη όλοι μας να επανακαθορίσουμε τον άνθρωπο-πολίτη όχι ως "άτομο" αλλά ως κοινωνικό άτομο, το οποίο υπόκειται σε μια διαδικασία κοινωνικοποίησης, μέσω της οποίας ενσωματώνει το κυρίαρχο κοινωνικό παράδειγμα και το οποίο για να δημιουργήσει τον κόσμο του (δηλαδή νέους θεσμούς και το αντίστοιχο κοινωνικό παράδειγμα) θα πρέπει να έρθει σε ρήξη με αυτό*.
Με αυτά στο νου, νομίζω ότι ήρθε ο καιρός και οι τελευταίοι να αποτάξουμε πλήρως το φιλελευθερισμό από το δικό μας κοινωνικό παράδειγμα γιατί οι φιλελεύθερες αξίες και ιδέες του ατομικισμού, της ιδιώτευσης, του ανταγωνισμού, των ετερόνομων παραδόσεων και της κατανάλωσης δεν μπορούν να είναι μέρος της απελευθερωτικής βούλησης του ανθρώπου για ατομική και συλλογική αυτονομία δηλαδή για μια άμεση, περιεκτική δημοκρατία.
Κύρια Πηγή:
Περιεκτική Δημοκρατία, 10 Χρόνια Μετά (Ελεύθερος Τύπος, 2008) *
Πηγές:
Wikipedia
Ριζοσπάστης ("Οι θεωρητικές ρίζες της Γαλλικής Επανάστασης")