Όταν η Ελληνική (μικρο)Μεσαία Τάξη εκδιδόταν στους νταβατζήδες της εξουσίας και ο βίαιος εκφυλισμός της - Μια συμβολική ανάγνωση της ηρωίδας ενός έργου

Πολλά έχουν γραφτεί για το House of Mirth της συγγραφέως Edith Wharton, ανάλογα με τις πλευρές της κριτικής επισκόπησης, οι οποίες συνήθως εστιάζουν στο κομμάτι που εκφράζει κοινωνικά και αξιακά (όπως πάντα) τον γράφοντα. Οι φιλελεύθεροι ως συνήθως τονίζουν αποκλειστικά το φανερά φεμινιστικό της περιεχόμενο σχετικά με την υποτέλεια των γυναικών της εποχής, κυρίως στο επίπεδο της μικροκοινωνίας, ακόμα και αυτών που καταφέρνουν πρόσκαιρα να αναδειχθούν στην κοινωνική και οικονομική ελίτ, ενώ πιο σπάνια οι λίγοι αντισυστημικοί κριτικοί τονίζουν εκτός αυτού την έμμεση αλλά σαφή απόδοση της ταξικής εκμετάλλευσης των αρχών του 20ού αιώνα στη Ν. Υόρκη, καθώς και τον ίδιο τον καιροσκοπισμό της χυδαίας κλεπτοκρατίας των ελίτ και του συστήματος, που πετάει σα λεμονόκουπες όσους και όσες δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό και τους όρους των παιχνιδιών μέσα σε αυτό - που διόλου τυχαία είναι η συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, αντικειμενικά και υποκειμενικά. Χωρίς να έχω διαβάσει το βιβλίο της Wharton, έμαθα για το έργο αυτό, μέσω του πολύ ενδιαφέροντος κινηματογραφικού έργου του Τέρενς Ντέιβις, House of Mirth, πριν 10 χρόνια περίπου, εποχή που δεν είχα κανένα συγκροτημένο πολιτικό ενδιαφέρον. (στα Ελληνικά κυκλοφόρησε με τον γελοίο πιασάρικο τίτλο "Το Τίμημα της Αγάπης"!)

Επανέρχομαι σήμερα στο έργο αυτό, γιατί οι συνειρμοί και οι παραλληλισμοί που μου δημιουργούν οι μακρινές εικόνες από την ταινία (έχω να τη δω χρόνια) σε σχέση με την ελληνική κρίση, γίνονται για μένα αρκετοί σαφείς σήμερα, όταν θυμάμαι την αδυσώπητη κατάπτωση της πρωταγωνίστριας του έργου, Lily Bart, από την ληστρική της σχέση υποτέλειας με την υψηλή κοινωνία της εποχής, στην πλήρη απαξίωση της, κοινωνική και προσωπική, η οποία επήλθε δραματικά σε χρόνο dt.

Για μένα είναι αρκετά ξεκάθαρο:. Η Lily Bart στο έργο συμβολίζει την πνιγμένη στα δάνεια και τον αεριτζίδικο και "αρπαχτικό" καταναλωτισμό τής (πάλαι ποτέ) (μικρο)Μεσαίας Τάξης στην Ελλάδα. η οποία ξεπέφτει, χάνοντας τα αβγά και τα πασχάλια, σοκαρισμένη ίσως και από την ίδια την οικονομική και πολιτική εκπόρνευση της τόσα χρόνια.

Μια Μεσαία Τάξη, η οποία "ρίσκαρε" (κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση των ντόπιων ελίτ, τις οποίες βέβαια "ακολουθούσε" μέσω της διαδικασίας κοινωνικοποίησης και της αντίστοιχης ξεσαλωμένης προπαγάνδας των ΜΜΕ), "τζογάρισε", δανείστηκε αβέρτα, πνίγηκε στις καταναλωτικές φούσκες, για τις οποίες ποτέ δεν αναρωτήθηκε πώς παράγονται και με ποια διαδικασία, για τις οποίες ποτέ δεν αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατό να τις απολαμβάνει με τέτοια ευκολία ενώ τόσο οι πάτρονες/νταβατζήδες της - ντόπιες ελίτ ήταν πάντα παρασιτικές στην Ελλάδα και δεν επένδυσαν ουσιαστικά το παραμικρό στην παραγωγική δομή (παρά μόνο στην επιχορηγούμενη -από την ΕΕ- υποδομή και παλιότερα σε δασμοβίωτες και μη ανταγωνιστικές βιομηχανίες). Μια Μεσαία Τάξη, που μετά το θορυβώδες σπάσιμο της Ελληνικής φούσκας της "ανάπτυξης" και της "ισχυρής Ελλάδας", των "Ολυμπιακών" καταπέφτει και συντρίβεται πλέον στην έσχατη υποτέλεια της εσωτερικής κοινωνικής ιεραρχίας μέσα στην Ελλάδα. Ακόμα και να μπορούσε να δουλέψει (που δεν μπορεί πλέον με μια μόνιμη τερατώδη ανεργία να απειλεί ολόκληρες γενιές εργαζομένων), δεν μπορεί να δουλέψει, γιατί και δεν γνωρίζει πώς να το κάνει, με την έννοια της ευέλικτης "προσαρμογής" της σε νέου είδους ευέλικτες εργασίες που μέχρι τώρα αφορούσαν το εργατικό δυναμικό σε επισφαλείς περιστασιακές δουλειές στον ιδιωτικό τομέα, ενώ τώρα γίνονται ο κανόνας, αλλά και επειδή ίσως δεν θέλει να δουλέψει με αυτούς τους όρους, καθώς αρχίζει να διέπεται τάχιστα είτε από κατάθλιψη είτε, όμως, και από οργή.

Και εδώ έρχεται, πιστεύω, το σημαντικό διαφοροποιητικό στοιχείο με το έργο.

Σε αντίθεση λοιπόν με την τραγική νομοτέλεια της ταινίας που δείχνει ξεκάθαρα και τη ρομαντική της καταγωγή, όπου η τραγική ηρωίδα αυτο-καταστρέφεται μέσα στην κατάθλιψη και στην ιδιώτευση, ο δρόμος της πάλαι ποτέ Ελληνικής Μεσαίας Τάξης δεν είναι ένας ντετερμινιστικός μονόδρομος και ούτε απλά μυθοπλασία με δραματικό κοινωνικό σχόλιο, στερημένη ιστορικών αναφορών από την πορεία της κοινωνικής πάλης μέχρι σήμερα. Στη σημερινή οξυμμένη κοινωνική πάλη, στην οποία θα πρέπει να παλέψει ένα Λαϊκό Μέτωπο Κοινωνικής και Εθνικής Απελευθέρωσης, θα καταδειχτεί στην πράξη αν η πάλαι ποτέ Μεσαία (αλλά και μικρομεσαία) Τάξη θα οδηγηθεί στην οριστική ιδιώτευση και την κοινωνική αυτο-καταστροφή, συμπαρασύροντας στην άβυσσο ίσως και την ελπίδα για τη συνολική κοινωνική χειραφέτηση για τις επόμενες δεκαετίες, αφήνοντας τις ελίτ που ουσιαστικά την εξέδιδαν με το αζημίωτο τόσο καιρό , να την εξανδραποδίσουν όπως έγινε με την ηρωίδα της ταινίας  (εν μέρει με τη συγκατάθεση της), ή αν θα τολμήσει να συμβάλλει με νέους κοινωνικούς και ταξικούς όρους στην κοινωνική Απελευθέρωση, μέσω ενός Μετώπου όπως αυτό που προτείνει η Περιεκτική Δημοκρατία. Και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που πρέπει να καταδειχτεί ο άθλιος πολιτικός ρόλος της εκφυλισμένης "Αριστεράς" και να καταπολεμηθεί ο καιροσκοπισμός της, και αυτό γιατί η "Αριστερά" αυτή ουσιαστικά παίζει τον ρόλο επικοινωνιακού διαμεσολαβητή μεταξύ της πρώην Τάξης αυτής, και της εναλλακτικής διαχείρισης του συστήματος μέσω παραπλανητικών εφευρημάτων όπως η ΕΛΕ, αλλά και των συχνά εσκεμμένα αποσπασμένων ""προταγμάτων"" της "παράλληλης" κοινωνικής οικονομίας, που θα χτιστούν μέσα στην ΕΕ και το διεθνοποιημένο σύστημα, για να διαχειρίζονται κάποιοι "τυχεροί" την εξαθλίωση τους, ενώ οι "ινστρούχτορες" τους θα κάνουν ακόμα και μπίζνες από αυτά! Αναρωτιέμαι αν θυμίζει "κάτι" αυτό από το ίδιο το έργο, μόνο που οι "νταβατζήδες" στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι οι κανονικές αρπάχτρες των ελίτ, αλλά μεγαλόσχημοι "προοδευτικοί" και "εναλλακτικοί" της "Αριστεράς"...

Η πρώην (μικρο)Μεσαία Τάξη βρίσκεται σε κομβικό σημείο. Είτε θα οδηγηθεί σε κοινωνική τελμάτωση και οριστική μιζέρια, θέτοντας παράλληλα σε αχρηστεία τις ακόμα υπαρκτές δυνατότητες κοινωνικής επιρροής που διαθέτει, είτε σημαντικό μέρος της θα μεταβάλλει την (υπαρκτή ακόμα) οργή της για τον έσχατο και βίαιο εξευτελισμό της αλλά και για την ίδια τη μερική συμμετοχή της στην "αρπαχτή" του ελληνικού αναπτυξιακού μοντέλου, σε δημιουργική πάλη μαζί με τα ετερο-καθοριζόμενα στρώματα της κοινωνίας που δέχονται σήμερα την πιο βάρβαρη επίθεση από τις ντόπιες και ξένες ελίτ, με παλλαϊκό στόχο μια εντελώς διαφορετική κοινωνική οργάνωση, με αυτοδύναμη οικονομία, έξω από το διεθνές σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής "δημοκρατίας" και τους θεσμούς τους. Είναι ένα ερώτημα που θα κρίνει, κατά τη γνώμη μου, σημαντικές παραμέτρους της κοινωνικής πάλης το επόμενο διάστημα.

Tweet