Επειδή αρκετοί ρωτούν για την Περιεκτική Δημοκρατία και την αυξανόμενη παρουσία της ως μάλλον το μοναδικό ρεαλιστικά δομημένο πρόταγμα για την κοινωνική αλλαγή, ίσως θα ήταν χρήσιμο να ανιχνεύσουμε την πολιτική συμβατότητα μας με τους διακηρυγμένους στόχους και αρχές της:
1. Η απώτερη αιτία της σημερινής πολυδιάστατης κρίσης (οικονομικής, οικολογικής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής) είναι η συγκέντρωση εξουσίας/δύναμης στα χέρια διαφόρων ελίτ την οποία παράγει και αναπαράγει η δυναμική του συστήματος της οικονομίας της αγοράς (στη σημερινή διεθνοποιημένη μορφή του) και το πολιτικό του συμπλήρωμα, η δήθεν δημοκρατία που στηρίζεται στις αντιπροσωπευτικές μορφές διακυβέρνησης. Δηλαδή, το οικονομικό και πολιτικό σύστημα που αναδύθηκε αρχικά στην Ευρώπη, δύο μόλις αιώνες πριν.
2. Το ξεπέρασμα επομένως της χρόνιας κρίσης που άρχισε με την ανάδυση αυτού του συστήματος και επιδεινώθηκε τελευταία με τη διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς δεν είναι δυνατό μέσα από τη μεταρρύθμιση του συστήματος, όπως ουτοπικά ισχυρίζονται οι οπαδοί της κοινωνίας των πολιτών και τα Πράσινα κόμματα και οργανώσεις, που σε τελική ανάλυση λειτουργούν σαν απολογητές του συστήματος. Το ξεπέρασμα της κρίσης είναι δυνατό μόνο με τη δημιουργία ενός νέου τρόπου πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης που εξασφαλίζει την ισοκατανομή εξουσίας/δύναμης μεταξύ όλων των πολιτών σε όλα τα επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό). Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί επομένως όχι απλώς μια νέα ουτοπία αλλά ένα νέο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης που διασφαλίζει την ισοκατανομή εξουσίας/δύναμης σε όλα τα επίπεδα και επομένως το οριστικό ξεπέρασμα της πολυδιάστατης κρίσης. Ο τελικός στόχος είναι η δημιουργία μιας δημοκρατικής παγκόσμιας «τάξης» βασισμένης στις συνομοσπονδίες Περιεκτικών Δημοκρατιών των λαών που θ’ αντικαταστήσουν τις ιεραρχικές παγκόσμιες τάξεις του παρόντος και του παρελθόντος.
3. Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί την ανώτερη μορφή δημοκρατίας εφόσον εξασφαλίζει τις θεσμικές προϋποθέσεις για την πολιτική (η άμεση) δημοκρατία, την οικονομική δημοκρατία, την δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο, και την οικολογική δημοκρατία. Στο υποκειμενικό επίπεδο, η Περιεκτική Δημοκρατία θεμελιώνεται στη συνειδητή επιλογή των πολιτών για αυτονομία και όχι σε δόγματα, θρησκείες και ανορθολογικά συστήματα ή κλειστά θεωρητικά συστήματα που δεν επιτρέπουν την αμφισβήτηση, το θεμέλιο της δημοκρατίας.
4. Η πολιτική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών άμεσης δημοκρατίας στο πολιτικό επίπεδο για την άμεση λήψη αποφάσεων μέσω των συνελεύσεων των πολιτών στο τοπικό επίπεδο που συνομοσπονδιοποιούνται σε περιφερειακό, εθνικό, και τελικά σε ηπειρωτικό και παγκόσμιο επίπεδο και απαρτίζονται από άμεσα ανακλητούς (από τις δημοτικές συνελεύσεις) εντολοδόχους. Η λειτουργία των περιφερειακών, εθνικών και συνομοσπονδιακών συνελεύσεων είναι μόνο να εφαρμόζουν και συντονίζουν τις αποφάσεις των δημοτικών συνελεύσεων. Η πολιτική δημοκρατία εξασφαλίζει δηλαδή την επανενσωμάτωση της κοινωνίας με την πολιτεία και αντικαθιστά το κράτος ως χωριστή εξουσία πάνω στους πολίτες που μετατρέπει, στην ουσία, τους πολίτες σε υπηκόους.
5. Η οικονομική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών κοινοκτημοσύνης των πλουτοπαραγωγικών πηγών (δηλαδή των πηγών κοινωνικού πλούτου) και συλλογικού έλεγχου από τους δήμους, δηλαδή τις συνελεύσεις των πολιτών. Το σύστημα της οικονομίας της αγοράς που έχει οδηγήσει στη σημερινή πελώρια συγκέντρωση πλούτου στα χέρια των ολίγων, την ανεργία, την υποαπασχόληση, την ανασφάλεια, την καταρράκωση των κοινωνικών υπηρεσιών καθώς και την οικολογική καταστροφή αντικαθίσταται από νέους θεσμούς δημοκρατικού ελέγχου των μέσων παραγωγής με στόχο την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όλων των πολιτών, καθώς και την ελευθερία επιλογής του ατόμου ως προς την ικανοποίηση των μη βασικών αναγκών του, σύμφωνα με τις επιλογές του για εργασία/ελεύθερο χρόνο. Η οικονομική δημοκρατία εξασφαλίζει δηλαδή την επανενσωμάτωση της κοινωνίας με την οικονομία και αντικαθιστά τη χρηματική οικονομία και τις δυνάμεις της αγοράς, οι οποίες διαχωρίζουν τους πολίτες σε προνομιούχους, που υπερκαλύπτουν κάθε πραγματική η φανταστική ανάγκη τους, και μη προνομιούχους που είναι σε αδυναμία να καλύψουν ακόμη και τις βασικές ανάγκες τους.
6. Η δημοκρατία στο κοινωνικό επίπεδο συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών αυτοδιεύθυνσης στα εργοστάσια, τα γραφεία και γενικότερα τους τόπους παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των πολιτιστικών ―ΜΜΕ, τέχνες κ.λπ., καθώς και τους τόπους εκπαίδευσης. Τα συμβούλια των εργαζομένων/φοιτητών κ.λπ. εξασφαλίζουν την αυτοδιεύθυνση των τόπων παραγωγής, εκπαίδευσης κ.λπ. με βάση τους γενικούς στόχους που θέτουν οι δημοτικές συνελεύσεις και τις προτιμήσεις των πολιτών ως παραγωγών αλλά και ως καταναλωτών. Ένα υπόδειγμα το οποίο περιγράφει γενικά πως θα μπορούσε να λειτουργήσει μια οικονομική δημοκρατία και ειδικότερα πως θα μπορούσαν να παίρνονται οι αποφάσεις των πολιτών ως μελών των δημοτικών συνελεύσεων σε σχέση με τις αποφάσεις των πολιτών ως μελών των αυτοδιευθυνόμενων οργάνων περιγράφεται στο τ. 2 του Περιοδικού Δημοκρατία και Φύση και λεπτομερέστερα στο βιβλίο Περιεκτική Δημοκρατία - 10 Χρόνια Μετά (Ελεύθερος Τύπος, 2008), κεφ. 6.
7. Η οικολογική δημοκρατία συνεπάγεται τη δημιουργία θεσμών και κουλτούρας που εξασφαλίζουν την επανενσωμάτωση της Κοινωνίας στη Φύση. Αυτό σημαίνει ότι στόχος της οικονομικής δραστηριότητας δεν είναι η σημερινή οίκο-καταστροφική «ανάπτυξη» που επιβάλλουν οι επιταγές του ανταγωνισμού και του κέρδους αλλά η ικανοποίηση των αναγκών όλων των πολιτών κατά τρόπο που εξασφαλίζει την πραγματική ποιότητα ζωής που μόνο η αρμονική σχέση Κοινωνίας και Φύσης μπορεί να επιφέρει. Η οικολογική δημοκρατία είναι επομένως αδύνατο να επιτευχθεί στο σημερινό σύστημα της οικονομίας της αγοράς και τη συνακόλουθη «οικονομία ανάπτυξης», αλλά ούτε και σε ένα σύστημα που έχει επίσης στόχο την ανάπτυξη, όπως το συγκεντρωτικό σύστημα του τ. «υπαρκτού σοσιαλισμού».
8. Η Περιεκτική Δημοκρατία δεν είναι ούτε το αποτέλεσμα των δυνατοτήτων που δημιουργούν κάποιοι «νόμοι» ή «τάσεις» κοινωνικής εξέλιξης που δήθεν επιβάλλει η Ιστορία ή η Φύση, αλλά ούτε απλώς άλλη μια ουτοπία, σαν αυτές που διακηρύσσονται στον ελευθεριακό χώρο. Η Περιεκτική Δημοκρατία επομένως είναι ασύμβατη με κάθε κλειστό θεωρητικό σύστημα και φυσικά κάθε είδος θρησκευτικού (ή μη) ανορθολογισμού . Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί τη σύνθεση αλλά και την υπέρβαση των κινημάτων για τον σοσιαλισμό, τη δημοκρατία και την αυτονομία καθώς και των νέων κοινωνικών κινημάτων για την ισότητα ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, εθνότητα κ.λπ.
8. Η Περιεκτική Δημοκρατία δεν είναι ούτε το αποτέλεσμα των δυνατοτήτων που δημιουργούν κάποιοι «νόμοι» ή «τάσεις» κοινωνικής εξέλιξης που δήθεν επιβάλλει η Ιστορία ή η Φύση, αλλά ούτε απλώς άλλη μια ουτοπία, σαν αυτές που διακηρύσσονται στον ελευθεριακό χώρο. Η Περιεκτική Δημοκρατία επομένως είναι ασύμβατη με κάθε κλειστό θεωρητικό σύστημα και φυσικά κάθε είδος θρησκευτικού (ή μη) ανορθολογισμού . Η Περιεκτική Δημοκρατία αποτελεί τη σύνθεση αλλά και την υπέρβαση των κινημάτων για τον σοσιαλισμό, τη δημοκρατία και την αυτονομία καθώς και των νέων κοινωνικών κινημάτων για την ισότητα ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, εθνότητα κ.λπ
9. Η μετάβαση στην Περιεκτική Δημοκρατία προϋποθέτει τη δημιουργία ενός μαζικού κινήματος σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και τελικά ηπειρωτικό και παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την αντικατάσταση του συστήματος της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με θεσμούς πολιτικής, οικονομικής, και οικολογικής δημοκρατίας καθώς και δημοκρατίας στο κοινωνικό επίπεδο. Το κίνημα αυτό παρεμβαίνει σε όλα τα επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό, πολιτιστικό) με στόχο τη δημιουργία νέων θεσμών και κουλτούρας. Η παρέμβαση αυτή δεν εκδηλώνεται απλώς με τη δημιουργία εναλλακτικών μορφών ατομικής ή συλλογικής ζωής («δια του παραδείγματος»), άμεσης δράσης, ή συμμετοχής στις τοπικές εκλογές αλλά με τον συνδυασμό όλων αυτών (και άλλων παρόμοιων) των μορφών δράσης -προϋποτιθέμενου όμως ότι όλες αυτές οι δραστηριότητες θα εντάσσονται σε ένα περιεκτικό πολιτικό πρόγραμμα ριζικής κοινωνικής αλλαγής για την Περιεκτική Δημοκρατία. Η συμμετοχή στις τοπικές εκλογές (οι μόνες εκλογές που είναι συμβατές με τον στόχο της Περιεκτικής Δημοκρατίας) αποσκοπεί μόνο στη δημιουργία θεσμών και κουλτούρας Περιεκτικής Δημοκρατίας σε κοινωνικά σημαντική κλίμακα. Τελικός στόχος η δημιουργία μιας δυαδικής εξουσίας σε σχέση με το υπάρχον σύστημα, μέσα από τη δημιουργία της μαζικής συνειδητοποίησης που επιφέρει η πάλη για τους νέους θεσμούς καθώς και η ίδια η εγκαθίδρυση των νέων θεσμών. Όταν η πλειοψηφία των πολιτών έχει αποδεχτεί τις αρχές δημοκρατικής οργάνωσης και συμμετέχει μαζικά στους νέους θεσμούς τότε καμία δύναμη δεν μπορεί να σταματήσει τη κατάρρευση του παλιού συστήματος της συγκέντρωσης της εξουσίας/δύναμης στα χέρια των ολίγων, που είναι η αιτία όλων των δεινών για την πλειοψηφία του ανθρώπινου γένους.
10. Ενδιάμεσος στόχος είναι η οικοδόμηση ενός Δικτύου Πολιτών για την Περιεκτική Δημοκρατία που θα στοχεύει στη δημιουργία μιας εναλλακτικής δημοκρατικής συνείδησης, μέσω της πολιτικής παρέμβασης αλλά και των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, με τελικό στόχο τη συμβολή στη δημιουργία ενός ευρύτερου πολιτικού κινήματος για τη μετάβαση στη Περιεκτική Δημοκρατία. Ένα πρώτο βήμα στη κατεύθυνση αυτή θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ομάδων μελέτης του προτάγματος της ΠΔ, οι οποίες θα παρείχαν την ευκαιρία για την εμβάθυνση της γνώσης των ακτιβιστών στις διάφορες πτυχές του προτάγματος, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων θεμάτων της στρατηγικής και τακτικής.
Αναρτήσεις
11 σχόλια:
Παρόλο που η Περιεκτική Δημοκρατία είναι μια σύνθεση παλαιότερων απόψεων (Τσόμσκι, Βαλερστάιν, Καστοριάδης κ.α.) το συμπέρασμα είναι ότι στόχος είναι η πολιτική κινητοποίηση που θα συμπεριλαμβάνει πολλά ρεύματα (ελευθεριακά και αριστερά) στο πλαίσιο των αρχών της ΠΔ.
Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνώ αφού πολλοί life-style αναρχικοί ή άλλοι ελευθεριακοί, αριστεροί, κινηματικοί κτλ δεν έχουν πολιτική τακτική με αποτέλεσμα σιγά, σιγά να εξαφανιστούν ή να αφομοιωθούν.
Η ΠΔ μπορεί να συμπεριλάβει όλους αυτούς με την προυπόθεση όλοι αυτοί να δεχτούν την πολιτική τακτική της ΠΔ που θα λειτουργήσει με αιχμή την ανάπτυξη θεσμών άμεσης δημοκρατίας.
Συμφωνώ με το σχέδιο. Ποιος μπορεί να διαφωνήσει ότι χρειαζόμαστε ένα νέο απελευθερωτικό πρόταγμα με στόχο και μέσο την άμεση δημοκρατία η οποία θα ισορροπήσει την εξουσία, θα αλλάξει ή θα καταργήσει την οικονομία της αγοράς μέσω του εκδημοκρατισμού της. Τα ίδια έχω γράψει ότι έλεγε και ο Βαλερστάιν πριν από πολλά χρόνια.
Ο μόνος κίνδυνος που διαβλέπω είναι το εύρος της αντισυστημικότητας το οποίο θεωρώ μικρό. Τελικά όμως είναι ίσως αναγκαίο ένα μεσοδιάστημα παράλληλης συνύπαρξης του παλιού με το νέο, όπως λέει η ΠΔ.
Αυτό που έχω να προτείνω είναι μια δράση στα πλαίσια της ΠΔ για μείωση του χρόνου εργασίας με σκοπό την δημιουργία προυποθέσεων για να μπορούν οι άνθρωποι να συμμετέχουν αργότερα αλλά και άμεσα σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και συμβούλια.
Πως αλλιώς θα μπορεί κάποιος να συμμετέχει σε διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας αν πρώτα δεν έχει το χρόνο για να το κάνει. Κατά την άποψή μου αυτό θα είναι ένα καίριο πλήγμα για την οικονομία της αγοράς που δεν θα μπορεί να αναιρεθεί με αύξηση του πληθωρισμού ενώ παράλληλα λειτουργεί αντίθετα από την ολιγαρχική λογική που λέει: "..αποστέρησε από τους ανθρώπους το χρόνο τους για να μην μπορούν να συναντιούνται και να μιλάνε".
Προτείνω λοιπόν, παράλληλα με την συζήτηση για την ΠΔ, την συζήτηση για μια πρώτη δράση-πολιτική κινητοποίηση στα πλαίσια της ΠΔ με διεκδίκηση μείωσης του χρόνου εργασίας (π.χ. κατά 2 ώρες).
γρεεκράιντερ@γιαχου.γρ
rider δεν συμφωνώ ότι η ΠΔ είναι σύνθεση απόψεων του Βάλερσταϊν και του Τσόμσκι, παρότι βέβαια δεν απορρίπτει όλες τις επί μέρους απόψεις των εν λόγω (μη αντισυστημικών) φιλοσόφων, και κυρίως της πρότερης δράσης τους. Ο Φωτόπουλος έχει κάνει μάλιστα εκτενή κριτική στον Τσόμσκι (βλ. βιβλίο "Ο Καπιταλισμός του Τσόμσκι, Ο Μετακαπιταλισμός του Άλμπερτ και η Περιεκτική Δημοκρατία", πρώτο κεφάλαιο), ο οποίος φαίνεται να έχει προσχωρήσει τελείως στο σύστημα (εκτός του ότι γενικά δεν αντιλαμβάνεται συστημικά τα προβλήματα αλλά κυρίως λόγω της "κακής" Αμερικής).
Σχετικά με τον Βάλερσταϊν, νομίζω ότι η στήριξη του στο κίνημα του Μάη του '68 δεν τον κάνει να έχει πάρει κάποιο κόπιραϊτ της ανάλυσης του, ειδικά όταν ο ίδιος ο Φωτόπουλος είχε συμμετάσχει στο κίνημα από πρώτο χέρι και έχει γράψει αρκετά γι' αυτό (βλ. π.χ. πρόσφατο άρθρο για το Μάη 68 στην "Ε"). Και φυσικά, είναι ανυπόστατη η θεώρηση του Βάλσερσταϊν ότι ζούμε ήδη σε ένα μετα-φιλελεύθερο κόσμο και κάθε άλλο παρά απειλεί το σύστημα η θεωρία του για αποκεντρωμένες μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις και άλλα απατηλά στο υπάρχον συστημικό πλαίσιο, το οποίο δέχεται.
Σχετικά πάντως, οι κύριες επιρροές της σύνθεσης της ΠΔ, από πλευράς φιλοσόφων, οι οποίες αναφέρονται και αναλύονται στο πρόταγμα της, είναι κυρίως ο Καστοριάδης και ο Μπούκτσιν. Και για τους συγκεκριμένους όμως, η κριτική σε πολλές πτυχές των θεωρήσεων τους, είναι οξεία. (βλ. ΠΔ- 10 χρόνια μετά κεφ. 8 και τελευταίο τεύχος της ΠΔ": "Το πρόταγμα της αυτονομίας και η Περιεκτική Δημοκρατία").
Ακόμα, το πρόταγμα δεν έχει στόχο να εκδημοκρατίσει την οικονομία της αγοράς αλλά να την καταλύσει και να την αντικαταστήσει με θεσμούς οικονομικής δημοκρατίας χωρίς πραγματική αγορά.
Όταν λες ότι το εύρος της αντισυστημικότητας είναι μικρό τι εννοείς, διότι νομίζω ότι το εύρος της αντισυστημικότητας της ΠΔ που θέλει την ανατροπή της οικονομίας της αγοράς (ούτε καν του καπιταλισμού) και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, είναι τεράστιο. Αν εννοείς ως εύρος το γεγονός ότι δεν επιδιώκει να πάρει την εξουσία δια της επανάστασης "κατάληψης των ανακτόρων", τότε συμφωνώ, και γι' αυτό υπάρχουν πολλοί λόγοι, με πρώτιστο το γεγονός ότι μια τέτοια πρακτική θα δημιουργούσε αναπόφευκτα νέες ιεραρχίες (εκτός του ότι είναι σχεδόν αδύνατη).
Σχετικά με τη μείωση του χρόνου εργασίας, συμφωνώ πως υπάρχουν οι αντικειμενικοί παράγοντες που δε βοηθούν στη συμμετοχή στις συνελεύσεις των πολιτών των δήμων, όμως στόχος της ΠΔ, μόλις αποκτήσει την εξουσία στις τοπικές εκλογές, είναι η άμεση αλλαγή των αντικειμενικών συνθηκών, με δημοτικοποίηση των μέσων παραγωγής, δημιουργία αγορών ανταλλαγής, δημιουργία δημοτικής τράπεζας ή ακόμα και σχημάτων LETS με στόχο ακριβώς την αλλαγή του τρόπου ζωής των δημοτών και των εργαζόμενων, ώστε να συμμετέχουν πολύ πιο άνετα στις συνελεύσεις. Όλα αυτά και πολλά άλλα περιγράφονται στη στρατηγική μετάβασης, στο βιβλίο "ΠΔ - 10 χρόνια μετά" κεφ. 7.
Φυσικά, συμφωνώ ότι παράλληλα με τη συμμετοχή στην ΠΔ και το πρόταγμά της θα πρέπει να απαιτούμε αλλαγές στο υπάρχον σύστημα ώστε να βελτιωθούν οι αντικειμενικοί παράγοντες που βοηθούν στη ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, όπως η διεκδίκηση του 35ωρου κτλ.
Όμως, η σκέτη διεκδίκηση αλλαγών στο σύστημα και στην ιδεολογία, χωρίς παράλληλη συστηματική προσπάθεια αντικατάστασης των θεσμών της οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσώπευσης-κράτους, πιστεύω ότι είναι καταδικασμένη σε αποτυχία τελικά, όπως κάθε ουσιαστικός ρεφορμισμός στο υπάρχον διεθνοποιημένο σύστημα της οικονομίας αγοράς.
Πιστεύω ότι κανένας φιλόσοφος δεν έχει δώσει κάποιο ολοκληρωμένο αντισυστημικό μοντέλο και ούτε θα ήθελα κάτι τέτοιο. Κάθε ένας έχει ορισμένα θετικά και άλλα αρνητικά. Όταν κάνω αναφορά σε κάποιον προσπαθώ να χρησιμοποιώ τα θετικά (και πιο αντισυστημικά) του κάθε ενός.
Ο Βαλερστάιν είναι κατεξοχήν αντισυστημικός λόγω της μεθοδολογίας του (παντρεύει πολλές διαφορετικές επιστήμες) και των απόψεων του για τον καπιταλισμό για τον οποίο είναι κάθετα αντίθετος. Όταν μιλάει κάποιος για ουτοπίες μετά τον καπιταλισμό δεν μπορεί να είναι συστημικός. Μάλιστα πολλές φορές δηλώνει ενάντια σε κάθε λογική συνδιαχείρισης ή διαχείρισης (της αριστεράς) και είναι πολύ εχθρικός με τον φιλελευθερισμό. Μπορεί να μην απειλούν το σύστημα όλα όσα λέει αλλά σίγουρα το σύνολο της σκέψης του απειλεί το σύστημα. Λέει ότι ο φιλελευθερισμός καταρρέει γιατί αυτό τώρα περισσότερο από ποτέ θα πρέπει να κινητοποιήσει αντισυστημικές δυνάμεις να αναλάβουν δράση και να αλλάξουν τα πράγματα καταργώντας τον καπιταλισμό.
Ο Καστοριάδης έχει ιδιαίτερη συμβολή στο θέμα της αυτοθέμισης της άρνησης της ετερονομίας και της άμεσης δημοκρατίας. Όντως η ΠΔ έχει υιοθετήσει πολλά από αυτά. Θεωρώ σημαντική συμβολή του Καστοριάδη και άλλων αντισυστημικών (π.χ. Βάλερστάιν) το θέμα της λογικής (ορθολογισμός, διαλεκτική, εμπειρισμός κτλ).
Γενικά, η αποδοχή των αντισυστημικών απόψεων από όλες τις πλευρές (ασχέτως τι άλλο λένε που μπορεί να μη συμφωνεί κάποιος) είναι δείγμα δημοκρατικότητας αυτοπεποίθησης.
Στο θέμα της λογικής η ΠΔ δεν απαντάει πολύ ξεκάθαρα (στο ανάλογο κεφάλαιο του "10 χρόνια μετά"), αν και τελικά έχει σωστή στάση και σύντομα θα γράψω κάτι για το θέμα αυτό το οποίο θεωρώ κεφαλαιώδους σημασίας. Γενικά λέω (είχαμε κάνει ένα μικρό διάλογο στο παρελθόν για το θέμα) ότι ο ορθολογισμός όπως προήλθε από την Γαλλική Επανάσταση αφιερώνει στον Λόγο μεγαλύτερο ρόλο από ότι θα έπρεπε τον οποίο αιχμαλώτισε και χρησιμοποίησε η σύγχρονη τεχνική. Θα επανέλθω στο θέμα σύντομα.
Γενικά πάντως παραβλέποντας όλα αυτά και θεωρώντας ότι κανείς άλλος δεν προτείνει κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο ανατροπής συμφωνώ με το μοντέλο της ΠΔ και ειδικότερα με τις προτάσεις της ("με δημοτικοποίηση των μέσων παραγωγής, δημιουργία αγορών ανταλλαγής, δημιουργία δημοτικής τράπεζας ή ακόμα και σχημάτων LETS με στόχο ακριβώς την αλλαγή του τρόπου ζωής των δημοτών και των εργαζόμενων, ώστε να συμμετέχουν πολύ πιο άνετα στις συνελεύσεις" και άλλα) οι οποίες είναι κάτι που έλλειπε. Επίσης συμφωνώ πολύ με την χρησιμοποίηση της άμεσης δημοκρατίας (παντού) ως πολιορκητικό κριό.
Αν στόχος είναι η ανατροπή της οικονομίας της αγοράς δεν βλέπω να έχω καμία αντίρρηση και ούτε διαφωνώ με τα ενδιάμεσα βήματα που οδηγούν προς τα εκεί.
Το ζητούμενο όλων των δράσεων είναι με βάση κάποιες αρχές (π.χ. ΠΔ) να προχωράει σε αντισυστημικές διεκδικήσεις. Το 35ώρο νομίζω δεν είναι επαρκές. 35ωρο ήταν πριν μιλήσουν οι ελίτ για 65ωρο. Τώρα που μίλησαν και προωθούν το 65ωρο πρέπει να συζητήσουμε το 30ωρο και παράλληλα μια νέα flexicurity από την ανάποδη! Δηλαδή 30ωρο για όλους και 20ωρο εθελοντικά. Με τους όρους της ΠΔ.
Τα ριζοσπαστικά αιτήματα μπορούν να συσπειρώσουν κόσμο στις αρχές της ΠΔ (με αφορμή την διεκδίκηση). Επιμένω στο συγκεκριμένο γιατί όπως και παλαιότερα έχω γράψει τα αυξημένα ωράρια είναι οι αλυσίδες που μετατρέπουν τους ελεύθερους ανθρώπους σε στελέχη του συστήματος. Είναι ο τρόπος που οι άνθρωποι δεν έχουν ούτε αντοχή, ούτε χρόνο να συμμετέχουν και να διεκδικήσουν και να σκεφτούν.
Η μείωση του ωραρίου και η σκληρή άτεγκτη διεκδίκηση στο θέμα θα άνοιγε το δρόμο για όλα τα υπόλοιπα.
Άνθρωποι με πολύ ελεύθερο χρόνο θα αρχίσουν να ψάχνονται έντονα ενώ παράλληλα θα ήταν ένα καίριο πλήγμα στην οικονομία της ανάπτυξης.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν ανακάλυψαν τη δημοκρατία δουλεύοντας σαν κολίγοι. Ο ελεύθερος χρόνος είναι η βασικότερη αρχή της φιλοσοφίας και της πολιτικής συμμετοχής που χρειάζεται η ΠΔ.
Οι χρηματικές διεκδικήσεις είναι αστείες λόγω της φύσης της λειτουργίας της οικονομίας. Η πιο πρωταρχική αντισυστημική διεκδίκηση που μπορώ να σκεφτώ είναι η ανατροπή της βάσης του καπιταλισμού που ξεκινάει με τον ελεύθερο χρόνο και την σταδιακή έτσι απελευθέρωση συνολικά της σκέψης των ανθρώπων.
Φίλε rider, για το θέμα της "λογικής" της ΠΔ, δεν καταλαβαίνω πού δεν έχει ξεκάθαρη θέση. Το πρόταγμα ουσιαστικά πατάει επάνω στις παραπάνω αρχές και τις αναπτύσσει πλήρως με αυστηρές ορθολογικές διαδικασίες, ώστε ο,τιδήποτε προτείνεται να έχει άμεση συνάφεια με τις αρχές αυτές, που με τη σειρά τους στηρίζονται στην αξιωματική κριτική επιλογή μεταξύ αυτονομίας/δημοκρατίας και ετερονομίας. Αν δεις στο εν λόγω κεφάλαιο, η ΠΔ στηρίζεται ρητά στο δημοκρατικό ορθολογισμό γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, επειδή χτίζει στην παραπάνω ενσυνείδητη επιλογή.
Από εκεί και πέρα συμφωνώ ότι ο διαφωτιστικός ορθολογισμός βασίστηκε στη γνωστή ταύτιση της Προόδου με την ανάπτυξη κτλ. (γίνεται επίσης ανάπτυξη στο θέμα του Ορθολογισμού στο σχετικό κεφάλαιο) που βοήθησε στην άνθιση των "ειδικών" της ανάπτυξης και της πολιτικής, όμως νομίζω ότι ακριβώς ο Ορθός Λόγος είναι αυτός με τον οποίον πρέπει να χτισθεί και να επεκταθεί οποιοδήποτε πρόταγμα, επειδή το "Λόγον Διδόναι", δηλαδή το να δίνεις λόγο για τις πράξεις και σκέψεις σου, είναι το αποκλειστικό ανθρώπινο μέσο διαρκούς αμφισβήτησης και αξιολόγησης των θεσμών και των νόμων. Δεν μπορεί δηλαδή να θεμελιωθεί η δημοκρατία χωρίς το μέσο του Λόγου και κάθε προσπάθεια θεμελίωσης στη διαίσθηση, το συναίσθημα, τη Ψυχή, τη θρησκεία, το μυστικισμό, το σπιριτουαλισμό ή σε κλειστά θεωρητικά δόγματα (π.χ. μαρξισμός, διαλεκτικός νατουραλισμός) είναι ενάντια στις αυτόνομες αρχές της ΠΔ.
Όπως σωστά λες "Το ζητούμενο όλων των δράσεων είναι με βάση κάποιες αρχές (π.χ. ΠΔ) να προχωράει σε αντισυστημικές διεκδικήσεις". Αυτές οι διεκδικήσεις που αναφέρεις μπορούν πράγματι να είναι πολύ πιο ρηξικέλευθες από το 35ωρο ώστε να ταυτίζονται με τις εκτιμήσεις της ΠΔ για το χρόνο εργασίας (στην οποία ο βασικός χρόνος εργασίας υπολογίζεται σε 3-4 ώρες). Αυτό που λες για 30ωρο βασικό και 20ωρο εθελοντικό είναι καλή πρόταση, αν και όπως με τις χρηματικές διεκδικήσεις, τη στιγμή που στο Νότο δουλεύουν 15ωρα, δε βλέπω να έχει ανταπόκριση, παρά μόνο αν καθολικευτεί.
Συμφωνώ, άλλωστε, απόλυτα για τους αντικειμενικούς παράγοντες όπως ο χρόνος, οι πολύωρες μετακινήσεις των εργαζομένων, ο οικονομικός στραγγαλισμός κτλ., πως είναι πρώτη προτεραιότητα γι' αυτό και πέρα αυτών που ανέφερα, υπάρχουν προτάσεις τόσο στο βιβλίο όσο και στο δίκτυο της ΠΔ για τρόπους γρήγορης αποκατάστασης μιας αυτοδύναμης (όχι όμως αυτάρκους) δημοτικής οικονομίας, παράλληλα με τη συμμετοχή στους αγώνες για διεκδικήσεις.
Πάντως, επειδή έχουμε ξεκινήσει ένα κριτικό study group της ανάλυσης της ΠΔ στο βιβλίο "ΠΔ - 10 χρόνια μετά", αν θες προμηθεύσου το βιβλίο (προς το παρόν διατίθεται απ' ό,τι ξέρω στην Πρωτοπορία, Πολιτεία κτλ.) και πες μου τη γνώμη σου κεφάλαιο-κεφάλαιο, για να δούμε πού συμφωνούμε και πού διαφωνούμε με το πρόταγμα και τις θέσεις του Φωτόπουλου, σε σχέση με τις αρχές.
Στο τελευταίο μου άρθρο καταγράφω την άποψή μου για τον Λόγο όπως εκφράζεται σήμερα από τον φιλελευθερισμό (κοίτα το δεύτερο μέρος, Β, που είναι πιο θεωρητικό).
Στο πλαίσιο που περιγράφω νομίζω ότι είναι εφικτή και νομιμοποιείται κάθε ριζική αμφισβήτηση χωρίς να υπάρχει απαίτηση για άμεση χρησιμότητα ή πρακτικότητα όπως απαιτεί η φιλελεύθερη λογική.
Θα συνεχίσω τη συζήτηση για την ΠΔ. Το βιβλίο το απέκτησα κατευθείαν από τον Ελεύθερο Τύπο γιατί δεν το έβρισκα εδώ που είμαι (επαρχία).
Θα διαβάσω το στοιχειοθετημένο άρθρο σου και θα σου πω τη γνώμη μου. Όσον αφορά στη -"λοβοτομημένη" ουσιαστικά- χρήση του Λόγου όπως γίνεται από τη νεο/φιλελεύθερη ιδεολογία, σαφώς και είναι εργαλειακή διότι δεν επιτρέπει την αμφισβήτηση αυτών που έχει πάρει ως ακλόνητα a priori δεδομένα η εν λόγω ιδεολογία.
Ο (απροκατάληπτος) Λόγος όμως, ως τρόπος σκέψης, πρέπει, πιστεύω, να είναι το απόλυτο μέσο ανακάλυψης της Αλήθειας.
Σχετικά με το 30ωρο βασικό και 20ωρο εθελοντικό, βλέπω ότι θα είναι πρόβλημα, δηλαδή η όποια "εθελοντική" εργασία θα πάει αναπόφευκτα περίπατο, όταν οι εργοδότες ουσιαστικά θα πληρώνουν πολλαπλάσια την εθελοντική εργασία από τη βασική και θα πιέζουν με την απειλή απόλυσης ή υποβιβασμού τους υπαλλήλους που θα θέλουν να δουλεύουν 30ωρο.
Γι' αυτό και στο υπάρχον σύστημα η "εθελοντική" εργασία και γενικότερα "προσφορά", όσες φορές θεσμοποιήθηκε, όπως οι υπερωρίες, κατέληξε να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και να ενσωματώνεται εν τέλει στο υποχρεωτικό ωράριο (εξ ου και το 40ωρο γίνεται 65ωρο).
Σε γενικές γραμμές το άρθρο και οι θέσεις που περιλαμβάνει με καλύπτουν. Προσωπικά βέβαια μιλώ περισσότερο για μία κινηματική δημοκρατία (βλ. σχετικά κινηματική δημοκρατία vs συμμετοχική δημοκρατία,σοσιαλδημοκρατία και κινηματική αυτοδιοίκηση, το καταναλωτικό κίνημα στην κινηματική αυτοδιοίκηση,προς μια κινηματική Τοπική Αυτοδιοίκηση και προς μια κινηματική Τοπική Αυτοδιοίκηση II, που βέβαια προσαρμόζω στην ιδέα στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Ανάλογες θέσεις πάντως έχω θέσει και στη δημαγωγία της δημοκρατίας.
Γεια χαρά Δείμε,
χαίρομαι που τα λέμε μετά από τόσο καιρό που είχαμε χάσει επαφή και λόγω της δικιάς μου αποχής από το βlogging.
Σχετικά με την κινηματική δημοκρατία στην οποία αναφέρεσαι, θα διαβάσω τα σχετικά άρθρα-ποστ σου και θα σου πω τη γνώμη μου.
Απ' ό,τι έριξα πάντως μια γρήγορη ματιά στο "συμμετοχική δημοκρατία vs κινηματική Δημοκρατία" συμφωνώ με την κριτική σου στο μόρφωμα της συμμετοχικής δημοκρατίας, το οποίο άλλωστε, και ο ίδιος ο Ηιrst θεωρεί πλέον ουτοπικό με την αρνητική έννοια. Για το θέμα της Κινηματικής Δημοκρατίας που προτείνεις, θα το μελετήσω πιο προσεκτικά και θα σου απαντήσω.
Τη "δημαγωγία της δημοκρατίας" την είχα διαβάσει παλιότερα και παρά τις κάποιες διαφωνίες μου, μου φάνηκε προσεγμένο και καλά στοιχειοθετημένο κείμενο.
Πάντως η ΠΔ έχει ως άμεσο στόχο να κινηματοποιηθεί, αλλιώς βέβαια δε θα έκανε λόγο για πολιτικό πρόταγμα που εκφράζει θεωρητικά και θεσμικά την (ιστορική) επιλογή για αυτονομία/δημοκρατία έναντι της ετερονομίας.
Δημοσίευση σχολίου